Łożyska ślizgowe są łożyskami pracującymi w obszarze płynnego, maksymalnego lub suchego tarcia. Z punktu widzenia funkcjonalności, środowisko płynnego tarcia jest najbardziej korzystne ze względu na niewielkie straty spowodowane tarciem i minimalne zużycie powierzchni poślizgu. Płynne smarowanie może być realizowane przez względny ruch powierzchni poślizgu (smarowanie hydrodynamiczne i aerodynamiczne) lub podawanie smaru z zewnątrz pod ciśnieniem przez otwór smarowniczy (smarowanie hydrostatyczne i aerostatyczne).
Straty spowodowane tarciem w środowisku maksymalnego tarcia są w przybliżeniu o jeden stopień wyższe, a w środowisku tarcia o dwa stopnie wyższe niż dla tarcia płynnego. Zużycie powierzchni poślizgu różni się o kilka stopni w poszczególnych środowiskach. Są powody wybierania niższych parametrów eksploatacji łożysk pracujących stale w środowisku maksymalnego lub suchego tarcia. Ograniczona trwałość musi być również brana pod uwagę.
Hydrostatyczne, aerostatyczne i mieszane łożyska pracują stale w środowisku płynnego tarcia. Hydrodynamiczne i aerodynamiczne łożyska pracują głównie w tym środowisku. Łożyska mieszane są smarowane hydrostatycznie lub aerostatycznie w momencie uruchamiania i zatrzymywania oraz hydrodynamicznie lub aerodynamicznie w czasie pracy.
Łożyska ze skąpym smarowaniem, np. łożyska z dawkowanym smarowaniem pracują w środowisku maksymalnego tarcia. Hydrodynamiczne i aerodynamiczne łożyska pracują w tym środowisku w trakcie rozruchu i hamowania. Łożyska bez smarowania pracują w środowisku suchego tarcia.
W następnych dwóch tabelach są przedstawione wstępne dane do wybierania łożyska ślizgowego i rozwiązanie projektu tego łożyska. Tabele informują o właściwym zastosowaniu różnych typów łożysk.
|
Wymagania |
Łożyska bez smarowania |
Łożyska z maksymalnym smarowaniem |
Łożyska hydrodynamiczne |
Łożyska hydrostatyczne |
Łożyska aerodynamiczne |
Łożyska aerostatyczne |
|
Nośność obciążenia |
niska |
od niskiej do średniej |
od średniej do wysokiej |
średnia |
bardzo niska |
niska |
|
Mały początkowy moment obrotowy |
zwykle nie zalecane |
zadowalające |
zadowalające |
doskonałe |
zadowalające |
doskonałe |
|
Mały moment sił tarcia w stanie równowagi |
zwykle nie zalecane |
zadowalające |
zadowalające |
zadowalające |
doskonałe |
doskonała |
|
Dokładność ustawienia promieniowego |
nieprawidłowe |
dobre |
dobre |
doskonałe |
dobre |
dobre |
|
Trwałość |
Ograniczona lecz przewidywalny |
Ograniczona lecz przewidywalny |
teoretycznie bez końca lecz ograniczona przez liczbę rozruchów i hamowań |
teoretycznie bez końca |
teoretycznie bez końca lecz ograniczona przez liczbę rozruchów i hamowań |
teoretycznie bez końca |
|
Mieszanka nośności osiowego i promieniowego obciążenia |
musi być wykonana powierzchnia pochłaniająca obciążenie osiowe |
musi być wykonana powierzchnia pochłaniająca obciążenie osiowe |
musi być wykonana powierzchnia pochłaniająca obciążenie osiowe |
musi być wykonana powierzchnia pochłaniająca obciążenie osiowe |
musi być wykonana powierzchnia pochłaniająca obciążenie osiowe |
musi być wykonana powierzchnia pochłaniająca obciążenie osiowe |
|
Cicha praca |
dobra dla urządzeń stacjonarnych |
doskonałe |
doskonałe |
doskonała, poza możliwym głośnym pompowaniem |
doskonałe |
doskonała lecz możliwy jest wzmożony hałas |
|
Łatwość smarowania |
doskonałe |
doskonałe |
może być użyty oddzielny system z pewnym ograniczeniem prędkości, obciążenia i średnicy |
konieczna dodatkowa pompa wysokociśnieniowa |
doskonałe |
konieczność dopływu sprężonego, suchego i czystego powietrza |
|
Dostępność standardowych części |
od dobrej do doskonałej |
doskonałe |
dobre |
nieodpowiednia |
nieodpowiednia |
nieodpowiednia |
|
Zabezpieczenie przed zanieczyszczeniem produktu i środowiska |
ścieranie może być współczynnikiem ograniczającym |
zwykle zadowalające, lecz konieczne jest uszczelnienie, kiedy zamiast smaru może być użyty płyn roboczy |
zwykle zadowalający, lecz konieczne jest uszczelnienie, kiedy zamiast smaru może być użyty płyn roboczy |
zwykle zadowalający, lecz konieczne jest uszczelnienie, kiedy zamiast smaru może być użyty płyn roboczy |
doskonała |
doskonała |
|
Liczba startów i hamowań. Częste Zmiana kierunku |
doskonała |
dobre, ogólnie dobre |
dobre, ogólnie dobre |
doskonała |
nieprawidłowe |
doskonała |
|
Koszty eksploatacji |
bardzo niskie |
bardzo niskie |
zależne od złożoności systemu smarowania |
trzeba wziąć pod uwagę koszt dostawy smaru |
brak |
należy wziąć pod uwagę koszt dostawy paliwa |
|
Warunki otaczające |
Łożyska bez smarowania |
Łożyska z ograniczonym smarowaniem |
Łożyska hydrodynamiczne |
Łożyska hydrostatyczne |
Łożyska aerodynamiczne |
Łożyska aerostatyczne |
|
Wysoka temperatura |
zadowalająca, zależna od materiału |
wystrzegać się utleniania: konieczna odporność smaru |
wystrzegać się utleniania: konieczna odporność smaru |
wystrzegać się utleniania: konieczna odporność smaru |
doskonałe |
doskonałe |
|
Niska temperatura |
zadowalająca, zależna od materiału |
źródłem ograniczenia może być smar, konieczność wzięcia pod uwagę początkowego momentu obrotowego |
źródłem ograniczenia może być smar, konieczność wzięcia pod uwagę początkowego momentu obrotowego |
źródłem ograniczenia może być smar |
doskonała, konieczne idealnie czyste paliwo |
doskonała, konieczne idealnie czyste paliwo |
|
Drgania zewnętrzne |
normalnie zadowalające, oprócz przypadków, gdy szczyt obciążenia udarowego przekracza nośność obciążenia |
normalnie zadowalające, oprócz przypadków, gdy szczyt obciążenia udarowego przekracza nośność |
zadowalające |
doskonałe |
zwykle zadowalające |
doskonała |
|
Potrzebna przestrzeń |
małe wymiary promieniowe |
małe wymiary promieniowe |
małe wymiary promieniowe lecz pełne wymagania przestrzenne zależą od systemu smarowania |
małe wymiary promieniowe, lecz pełne wymagania przestrzenne zależą od systemu smarowania |
małe wymiary promieniowe |
małe wymiary promieniowe, lecz pełne wymagania przestrzenne zależą od systemu zaopatrzenia w paliwo |
|
Brud lub kurz |
zwykle zadowalające, uszczelnienie jest odpowiednie |
uszczelnienie jest ważne przy samosmarujących się łożyskach |
zadowalający, ważne jest filtrowanie smaru |
zadowalający, ważne jest filtrowanie smaru |
uszczelnienie jest ważne |
zadowalające |
|
Próżnia |
doskonała |
ograniczeniem może być smar |
ograniczeniem może być smar |
ograniczeniem może być smar |
normalnie nie może być użyty |
nie może być użyty, gdy próżnia się utrzymuje |
|
Mokre lub wilgotne środowisko |
zwykle zadowalające, uszczelnienie jest korzystne |
zwykle zadowalający, uszczelnienie jest korzystne |
zadowalające |
zadowalające |
zadowalające |
zadowalające |
|
Promieniowanie |
zadowalające |
ograniczeniem może być smarowanie |
ograniczeniem może być smarowanie |
ograniczeniem może być smarowanie |
doskonała |
doskonała |