Ten program tworzy wstępny projekt luzu łożyskowego przy określonej średnicy i prędkości czopu łożyska. Wartość luzu łożyskowego jest projektowana przy użyciu względnego luzu łożyskowego, który jest obliczany zgodnie ze wzorem empirycznym:
![]()
gdzie:
| Ψ | względny luz łożyskowy [-] | |
v H | obwodowa prędkość czopu [m s -1 ] |
Względny luz łożyskowy jest ważnym parametrem konstrukcyjnym, który wpływa na właściwości łożyska. Jego zakres wynosi zwykle od 0,0005 do 0,004. Małe wartości względnego luzu łożyskowego są odpowiednie dla łożysk o wysokim określonym nacisku, pracujących przy niskich prędkościach poślizgu i odwrotnie.
Wraz ze zwiększaniem wartości względnego luzu łożyskowego, obciążalność łożyska spada, a wzrasta ryzyko wibracji czopu i kawitacji wylania panwi łożyskowej. Prędkość czopu ma największy wpływ na wybór luzu łożyskowego. Należy go wybrać na podstawie materiału bieżni i doświadczenia:
Babbit (stop łożyskowy) | (0,5–1) .10 -3 |
Brązy | (0,8–2) .10 -3 |
Stopy aluminium | (1,2–2,5) .10 -3 |
Żeliwo, grafit | (2–3) .10 -3 |
Tworzywa sztuczne | (1,5–10) .10 -3 |
Niższe wartości są wybierane dla łożysk precyzyjnych, gdzie nie występuje obciążanie krawędzi.
Zmniejszenie wewnętrznej średnicy tulei spowodowane naciskiem na obudowę łożyska:
Podczas nacisku tulei na korpus łożyska ze wciskiem względnym:
![]()
powstaje pewny nacisk dla kontaktu:
![]()
gdzie:
| |
Zalecana wielkość wcisku względnego:
ϑ ≈ 1,3. 10 -3 - obudowy łożysk ze stopu aluminium;
ϑ ≈ 0.6. 10 -3 - obudowy łożysk z żeliwa lub stali.
Zmiana luzu łożyskowego ze względu na nacisk tulei jest określana w poniższym równaniu:
![]()
Zmiana luzu łożyskowego spowodowana poprzecznym przyrostem temperatury:
Części łożyska powiększają się ze względu na wzrost temperatury podczas pracy. Pod wpływem poprzecznych zmian temperatury, zmienia się poprzeczny luz łożyskowy, a jego wartość wynosi:
Δ ψ T = (α L - α H) (1 - B) (T V - T U) - 0,6 (α L ΔT rL - 0,75 α H Δ T rH
gdzie:
| |
podczas gdy wydajna grubość tulei wynosi: s e = (D1 - d s V ) / 2 [mm]
poprzeczna zmiana temperatury między zewnętrzną tuleją łożyska, a płaszczyzną poślizgu:
ΔT rL ≈ 5–15 [°C]
poprzeczna zmiana temperatury między płaszczyzną poślizgu, a środkiem wału:
ΔT rH 11,0 pkt ≈ 2–5 [°C]
Zmiana luzu łożyskowego ze względu na poprzeczne zmiany temperatury jest określana w poniższym równaniu:
Δd T =Δψ T d [mm]
Znaczenie użytych zmiennych: